VỤ TRANH CHẤP CHỦ QUYỀN ĐẢO CLIPPERTON GIỮA PHÁP VÀ MEXICO

Pháp giành chiến thắng trong vụ tranh chấp chủ quyền đảo Clipperton với Mexico năm 1931.

TRANH CHẤP CHỦ QUYỀN ĐẢO CLIPPERTON GIỮA PHÁP VÀ MEXICO

Khái quát chung về Clipperton:

Đảo Clipperton (tiếng Pháp: Île de Clipperton hoặc Île de la Passion ; tiếng Tây Ban Nha: Isla de la Pasión ) là một  đảo san hô không có người ở, rộng 6 km ² (2,3  dặm vuông Anh ) ở phía đông Thái Bình Dương . Nó  cách Paris , Pháp 10.677 km (6.634  dặm ) , cách Papeete , Tahiti 5.400  km (2.900  hải lý ) , và  cách Mexico 1.080 km (580  hải lý ) . nó là một tài sản tư nhân của nhà nước ở nước ngoài của Pháp dưới quyền trực tiếp của Bộ trưởng Hải ngoại . Nằm ở phía Nam Mexico và phía Tây của Guatemala, hòn đảo san hô này đã từng được nước Pháp sử dụng để khai thác phân chim. Trong cuộc nội chiến Mexico vào năm 1914, cư dân của hòn đảo bị cắt đứt nguồn cung cấp thiết yếu và sau Thế chiến II, nó hoàn toàn bị bỏ rơi. Hiện nay, hòn đảo này không có nguồn nước sạch và nơi sinh sống của nhiều loài bò sát, rắn độc và nhiều loài chim quý.

Các bên tranh chấp chủ quyền hòn đảo bao gồm Hoa Kỳ với công ty khai thác phân chim của Mỹ tuyên bố chủ quyền theo Đạo luật quần đảo phân chim năm 1856. Mexico cũng tuyên bố chủ quyền do các hoạt động được thực hiện ở đó ngay từ những năm 1848–1849. Vào ngày 17 tháng 11 năm 1858, Hoàng đế Napoléon III đã sáp nhập nó như một phần của thuộc địa Tahiti của Pháp . Điều này không giải quyết được câu hỏi về quyền sở hữu. Mexico khẳng định lại yêu sách của mình vào cuối thế kỷ 19, và vào ngày 13 tháng 12 năm 1897 đã cử pháo hạm La Demócrata đến chiếm đóng và thôn tính nó. Một thuộc địa được thành lập, và một loạt thống đốc quân sự được bổ nhiệm, người cuối cùng là Ramón Arnaud (1906–1916).

Sau này , Pháp và Mexico nhất trí giải quyết tranh chấp năm 1909, đến năm 1931 thông qua trọng tài vào năm 1931; Vụ án Đảo Clipperton vẫn được nghiên cứu rộng rãi trong các sách giáo khoa luật quốc tế .

Cơ sở pháp lý và lập luận của hai bên:

Lập luận của Mexico: Mexico cho rằng, Tây Ban Nha đã phát hiện ra đảo trước Pháp rất lâu và để lại quyền thừa kế cho Mexico. Lập luận của Pháp: Pháp cho rằng, Pháp là quốc gia phát hiện ra đảo Clipperton năm 1858 và tuyên bố chủ quyền mà không có quốc gia nào phản đối. Nước Pháp đã tiến hành các hoạt động như khai thác phân chim, cho các tàu chiến đến neo đậu nhằm khẳng định chủ quyền.

Pháp khăng khăng đòi quyền sở hữu của mình, và một cuộc trao đổi thư từ ngoại giao kéo dài giữa Mexico và Pháp đã dẫn đến việc ký kết một hiệp ước vào ngày 2 tháng 3 năm 1909, để tìm kiếm sự phân xử quốc tế có tính ràng buộc của Vua Victor Emmanuel III của Ý , với mỗi quốc gia hứa sẽ tuân theo quyết định của ông.

Phán quyết của Tòa:

Đối với lãnh thổ không thể sinh sống được thì không cần thiết có sự hiện diện thường xuyên các hoạt động mang tính quyền lực nhà nước tại đó, tại thời điểm quốc gia chiếm hữu xác lập chủ quyền mà không có tranh chấp thì việc xác lập chủ quyền coi như đã hoàn thành. Giống như đảo Greenland, đối với lãnh không thể sinh sống như Clipperton thì những đòi hỏi khắt khe của nguyên tắc chiếm hữu thật sự hầu như không được vận dụng, ngoại trừ yếu tố hòa bình, hoặc là nó được vận dụng ở mức tối thiểu nhất – không đòi hỏi việc thực hiện quyền lực nhà nước liên tục, thường xuyên trên lãnh thổ chiếm hữu. Như vậy, chủ quyền của đảo Clipperton thuộc về nước Pháp, đây là lãnh thổ hải ngoại của nước Pháp.

Vụ việc tranh chấp đảo Clipperton đã cho thấy một số bài học kinh nghiệm có giá trị tham khảo cho Việt Nam trong quá trình giải quyết các tranh chấp chủ quyền biển, đảo hiện nay, đó là kiềm chế và quản lý tranh chấp trong tầm có thể kiểm soát được; vận dụng linh hoạt nguyên tắc chiếm hữu thực sự trong quá trình đấu tranh bảo vệ chủ quyền biển, đảo; lựa chọn chứng cứ và sử dụng chứng cứ có ý nghĩa quyết định bảo đảm sự thành công trong các vụ kiện...

(Sản phẩm của FTC. Lưu hành nội bộ)