TIẾNG TÀY (MH05-LV2/6-01)

Với mục đích kết nối mọi người con dân tộc Tày trong cộng đồng và trên mọi miền Tổ quốc, để có thể giao lưu, học hỏi cũng như góp phần gìn giữ tiếng Tày.

TIẾNG TÀY

MỤC ĐÍCH VÀ Ý NGHĨA:

- Với mục đích kết nối mọi người con dân tộc Tày trong cộng đồng và trên mọi miền Tổ quốc, để có thể giao lưu, học hỏi cũng như góp phần gìn giữ tiếng Tày. Chúng tôi, những người con dân tộc Tày với một lòng yêu tiếng mẹ đẻ, yêu dân tộc bằng tất cả tấm lòng chân thành nhất đã đưa môn tiếng tày vào để giảng dạy tại trung tâm và có thể lập ra trang Fb "Hội những người yêu thích và muốn giữ gìn tiếng Tày"; thường trao đổi với nhau ngôn ngữ của mình trên FB này, các thành viên cập nhật liên tục, chia sẻ những gì liên quan đến văn hóa, bản sắc của dân tộc Tày chúng ta.

 - Đồng thời có thể giúp những người con dân tộc biết yêu thương và gìn giữ tiếng Tày, tiếng mẹ đẻ của chúng ta. Qua đó chia sẻ, lan tỏa những bản sắc, văn hóa dân tộc Tày đến với cộng đồng và xã hội được rộng rãi hơn.

QUY TRÌNH BỒI DƯỠNG KHUNG:

- Tiếng Tày là ngôn ngữ được sử dụng chính thức thành thạo ở hầu hết các tỉnh đông bắc, đặc biệt là Cao Bằng, Lạng Sơn, Bắc Kạn... Tiếng Tày - tiếng mẹ đẻ, là niềm khao khát và hạnh phúc của biết bao người con dân tộc Tày. Thế nhưng, xã hội càng phát triển khiến không ít thứ vô hình chung thay đổi dần, tiếng Tày ngày càng bị mai một dần, có nhiều gia đình đã hoàn toàn quên đi ngôn ngữ của chính dân tộc mình.

 - Hiện nay do nhu cầu học và sử dụng của tiếng Tày của cán bộ, công chức, học sinh, sinh viên ngày một cao nên chúng tôi quyết tâm tìm kiếm cơ hội bồi dưỡng lại môn học này để phần nào cống hiến chút sức lực nhỏ bé của mình cho xã hội.

 - Học qua các chủ đề mở rộng.

 - Tiếng tày là một ngôn ngữ tương đối thống nhất. Tuy vậy, cũng như mọi ngôn ngữ khác, tiếng Tày đang tồn tại nhiều biến thể địa phương, nhất là về mặt ngữ âm. Hệ thống ngữ âm được dùng trong tài liệu này là hệ thống ngữ âm tiếng Tày tồn tại trong khu vực Cao Bằng, Lạng Sơn, Bắc Kạn. Vậy chúng ta cùng nhau tìm hiểu nhé.

QUY TRÌNH BỒI DƯỠNG CHI TIẾT.

Ca học 1: Chướng lèng hẩư cần ké cắp lục đếch (Chăm sóc sức khỏe người già và trẻ nhỏ).

 - Kiến thức: Biết đọc, hiểu các từ vựng trong chủ đề “Chăm sóc sức khỏe người già và trẻ nhỏ” để phát âm chuẩn và đúng với tiếng Tày.

 - Kỹ năng: Chọn lọc từ ngữ đúng với chủ đề “Chăm sóc sức khỏe người già và trẻ nhỏ”, đọc và phát âm chuẩn tiếng Tày rõ ràng, rành mạch.

 - Năng lực: Yêu thích, say mê, hứng thú, chăm chỉ, có ý thức, trách nhiệm và ham tìm tòi.

Ca học 2: Pú khỏi hua mầu (Ông tôi bị nhức đầu).

 - Kiến thức: Nắm được các từ vựng có trong chủ đề “Ông tôi bị nhức đầu”, hiểu được ngữ pháp và có thể đọc đúng các từ trong chủ đề.

 - Kỹ năng: Chọn lọc từ ngữ đúng với chủ đề “Ông tôi bị nhức đầu”, đọc và phát âm chuẩn tiếng Tày rõ ràng, rành mạch.

 - Năng lực: Yêu thích, say mê, hứng thú, chăm chỉ, có ý thức, trách nhiệm và ham tìm tòi.

Ca học 3: Tỉ lầu mì lai da nam (Quê ta có nhiều cây thuốc nam).

 - Kiến thức: Biết đọc, hiểu các từ vựng trong chủ đề “Quê ta có nhiều cây thuốc nam” để phát âm chuẩn và đúng với tiếng Tày.

 - Kỹ năng: Chọn lọc từ ngữ đúng với chủ đề “Quê ta có nhiều cây thuốc nam”, đọc và phát âm chuẩn tiếng Tày rõ ràng, rành mạch.

 - Năng lực: Cần có sự say mê, hứng thú, chăm chỉ, có ý thức học hỏi, ham tìm tòi và có tinh thần trách nhiệm để gìn giữ các bản sắc dân tộc.

Ca học 4: Tỉ lầu mì lai da nam (Quê ta có nhiều cây thuốc nam) (tiếp).

 - Kiến thức: Biết đọc, hiểu các từ vựng trong chủ đề “Quê ta có nhiều cây thuốc nam” để phát âm chuẩn và đúng với tiếng Tày.

 - Kỹ năng: Chọn lọc từ ngữ đúng với chủ đề “Quê ta có nhiều cây thuốc nam”, đọc và phát âm chuẩn tiếng Tày rõ ràng, rành mạch.

 - Năng lực: Cần có sự say mê, hứng thú, chăm chỉ, có ý thức học hỏi, ham tìm tòi và có tinh thần trách nhiệm để gìn giữ các bản sắc dân tộc.

Ca học 5: Bản mấư hết vệ sinh (Bản mới làm vệ sinh).

 - Kiến thức: Biết đọc, hiểu các từ vựng trong chủ đề “Bản mới làm vệ sinh” để phát âm chuẩn và đúng với tiếng Tày.

 - Kỹ năng: Chọn lọc từ ngữ đúng với chủ đề “Bản mới làm vệ sinh”, đọc và phát âm chuẩn tiếng Tày rõ ràng, rành mạch.

 - Năng lực: Cần có sự say mê, hứng thú, chăm chỉ, có ý thức học hỏi, ham tìm tòi và có tinh thần trách nhiệm để gìn giữ các bản sắc dân tộc.

Ca học 6: Ni quây lảo phèn (Tránh xa thuốc phiện).

 - Kiến thức: Nắm được các từ vựng có trong chủ đề “Tránh xa thuốc phiện”, hiểu được ngữ pháp và có thể đọc đúng các từ trong chủ đề.

 - Kỹ năng: Chọn lọc từ ngữ đúng với chủ đề “Tránh xa thuốc phiện”, đọc và phát âm chuẩn tiếng Tày rõ ràng, rành mạch.

 - Năng lực: Cần có sự say mê, hứng thú, chăm chỉ, có ý thức học hỏi, ham tìm tòi và có tinh thần trách nhiệm để gìn giữ các bản sắc dân tộc.

Ca học 7: Văn hóa truyền thống của cần Tày (Văn hóa truyền thống của người Tày).

 - Kiến thức: Biết đọc, hiểu các từ vựng trong chủ đề “Văn hóa truyền thống của người Tày” để phát âm chuẩn và đúng với tiếng Tày.

 - Kỹ năng: Chọn lọc từ ngữ đúng với chủ đề “Văn hóa truyền thống của người Tày”, đọc và phát âm chuẩn tiếng Tày rõ ràng, rành mạch.

 - Năng lực: Cần có sự say mê, hứng thú, chăm chỉ, có ý thức học hỏi, ham tìm tòi và có tinh thần trách nhiệm để gìn giữ các bản sắc dân tộc.

Ca học 8: Văn hóa truyền thống của cần Tày (Văn hóa truyền thống của người Tày) (tiếp).

- Kiến thức: Biết đọc, hiểu các từ vựng trong chủ đề “Văn hóa truyền thống của người Tày” để phát âm chuẩn và đúng với tiếng Tày.

- Kỹ năng: Chọn lọc từ ngữ đúng với chủ đề “Văn hóa truyền thống của người Tày”, đọc và phát âm chuẩn tiếng Tày rõ ràng, rành mạch.

- Năng lực: Cần có sự say mê, hứng thú, chăm chỉ, có ý thức học hỏi, ham tìm tòi và có tinh thần trách nhiệm để gìn giữ các bản sắc dân tộc.

Ca học 9: Luyện tập kiến thức từ ca 1 - 8.

- Kiến thức: Biết cách đối thoại sử dụng đúng từ ngữ, âm, chữ, đọc, phát âm chuẩn tiếng Tày.

- Kỹ năng: Chọn lọc từ ngữ đúng với các chủ đề, đọc và phát âm chuẩn tiếng Tày rõ ràng, rành mạch.

- Năng lực: Phát huy tính kiên trì, tư duy nhạy bén, ham học hỏi, có tinh thần cầu tiến và biết phối hợp với mọi người xung quanh

Ca học 10: Tính tẩu của cần Tày (Đàn tính của người Tày).

- Kiến thức: Nắm được các từ vựng có trong chủ đề “Đàn tính của người Tày”, hiểu được ngữ pháp và có thể đọc đúng các từ trong chủ đề.

 - Kỹ năng: Chọn lọc từ ngữ đúng với chủ đề “Đàn tính của người Tày”, đọc và phát âm chuẩn tiếng Tày rõ ràng, rành mạch.

 - Năng lực: Cần có sự say mê, hứng thú, chăm chỉ, có ý thức học hỏi, ham tìm tòi và có tinh thần trách nhiệm để gìn giữ các bản sắc dân tộc.

Ca học 11: Vằn hội lồng tồng dú bản nọong (Ngày hội lồng tồng ở bản em).

 - Kiến thức: Biết đọc, hiểu các từ vựng trong chủ đề “Ngày hội lồng tồng ở bản em” để phát âm chuẩn và đúng với tiếng Tày.

 - Kỹ năng: Chọn lọc từ ngữ đúng với chủ đề “Ngày hội lồng tồng ở bản em”, đọc và phát âm chuẩn tiếng Tày rõ ràng, rành mạch.

 - Năng lực: Cần có sự say mê, hứng thú, chăm chỉ, có ý thức học hỏi, ham tìm tòi và có tinh thần trách nhiệm để gìn giữ các bản sắc dân tộc.

Ca học 12: Đâng rườn chạn (Trong nhà sàn).

 - Kiến thức: Biết đọc, hiểu các từ vựng trong chủ đề “Trong nhà sàn” để phát âm chuẩn và đúng với tiếng Tày.

 - Kỹ năng: Chọn lọc từ ngữ đúng với chủ đề “Trong nhà sàn”, đọc và phát âm chuẩn tiếng Tày rõ ràng, rành mạch.

 - Năng lực: Cần có sự say mê, hứng thú, chăm chỉ, có ý thức học hỏi, ham tìm tòi và có tinh thần trách nhiệm để gìn giữ các bản sắc dân tộc.

Ca học 13: Nhình bjóoc slon slư (Chị Bjóoc đi học).

 - Kiến thức: Nắm được các từ vựng có trong chủ đề “Chị Bjóoc đi học”, hiểu được ngữ pháp và có thể đọc đúng các từ trong chủ đề.

 - Kỹ năng: Chọn lọc từ ngữ đúng với chủ đề “Chị Bjóoc đi học”, đọc và phát âm chuẩn tiếng Tày rõ ràng, rành mạch.

 - Năng lực: Cần có sự say mê, hứng thú, chăm chỉ, có ý thức học hỏi, ham tìm tòi và có tinh thần trách nhiệm để gìn giữ các bản sắc dân tộc.

Ca học 14: Ơn slấy (Ơn thầy).

- Kiến thức: Biết đọc, hiểu các từ vựng trong chủ đề “Ơn thầy” để phát âm chuẩn và đúng với tiếng Tày.

- Kỹ năng: Chọn lọc từ ngữ đúng với chủ đề “Ơn thầy”, đọc và phát âm chuẩn tiếng Tày rõ ràng, rành mạch.

- Năng lực: Cần có sự say mê, hứng thú, chăm chỉ, có ý thức học hỏi, ham tìm tòi và có tinh thần trách nhiệm để gìn giữ các bản sắc dân tộc.

Ca học 15: Vằn giao quân dú xạ (Ngày giao quân ở xã).

 - Kiến thức: Nắm được các từ vựng có trong chủ đề “Ngày giao quân ở xã”, hiểu được ngữ pháp và có thể đọc đúng các từ trong chủ đề.

 - Kỹ năng: Chọn lọc từ ngữ đúng với chủ đề “Ngày giao quân ở xã”, đọc và phát âm chuẩn tiếng Tày rõ ràng, rành mạch.

 - Năng lực: Cần có sự say mê, hứng thú, chăm chỉ, có ý thức học hỏi, ham tìm tòi và có tinh thần trách nhiệm để gìn giữ các bản sắc dân tộc.

Ca học 16: Hưa căn hết rườn (Giúp nhau làm nhà).

 - Kiến thức: Biết đọc, hiểu các từ vựng trong chủ đề “Giúp nhau làm nhà” để phát âm chuẩn và đúng với tiếng Tày.

 - Kỹ năng: Chọn lọc từ ngữ đúng với chủ đề “Giúp nhau làm nhà”, đọc và phát âm chuẩn tiếng Tày rõ ràng, rành mạch.

 - Năng lực: Cần có sự say mê, hứng thú, chăm chỉ, có ý thức học hỏi, ham tìm tòi và có tinh thần trách nhiệm để gìn giữ các bản sắc dân tộc.

Ca học 17: Mí pền chút khau hết rây (Không nên đốt rừng làm rẫy).

- Kiến thức: Biết đọc, hiểu các từ vựng trong chủ đề “Không nên đốt rừng làm rẫy” để phát âm chuẩn và đúng với tiếng Tày.

- Kỹ năng: Chọn lọc từ ngữ đúng với chủ đề “Không nên đốt rừng làm rẫy”, đọc và phát âm chuẩn tiếng Tày rõ ràng, rành mạch.

- Năng lực: Cần có sự say mê, hứng thú, chăm chỉ, có ý thức học hỏi, ham tìm tòi và có tinh thần trách nhiệm để gìn giữ các bản sắc dân tộc.

Ca học 18: Hăn cần khỏ khát rèo hưa (Hãy giúp đỡ người nghèo).

- Kiến thức: Nắm được các từ vựng có trong chủ đề “Hãy giúp đỡ người nghèo”, hiểu được ngữ pháp và có thể đọc đúng các từ trong chủ đề.

- Kỹ năng: Chọn lọc từ ngữ đúng với chủ đề “Hãy giúp đỡ người nghèo”, đọc và phát âm chuẩn tiếng Tày rõ ràng, rành mạch.

 - Năng lực: Cần có sự say mê, hứng thú, chăm chỉ, có ý thức học hỏi, ham tìm tòi và có tinh thần trách nhiệm để gìn giữ các bản sắc dân tộc.

Ca học 19: Luyện tập kiến thức từ 10 - 18.

- Kiến thức: Biết cách đối thoại sử dụng đúng từ ngữ, âm, chữ, đọc, phát âm chuẩn tiếng Tày.

- Kỹ năng: Chọn lọc từ ngữ đúng với các chủ đề, đọc và phát âm chuẩn tiếng Tày rõ ràng, rành mạch.

- Năng lực: Phát huy tính kiên trì, tư duy nhạy bén, ham học hỏi, có tinh thần cầu tiến và biết phối hợp với mọi người xung quanh

Ca học 20: Mừa nặm pé (Thăm Ba Bể).

- Kiến thức: Biết đọc, hiểu các từ vựng trong chủ đề “Thăm Ba Bể” để phát âm chuẩn và đúng với tiếng Tày.

- Kỹ năng: Chọn lọc từ ngữ đúng với chủ đề “Thăm Ba Bể”, đọc và phát âm chuẩn tiếng Tày rõ ràng, rành mạch.

- Năng lực: Cần có sự say mê, hứng thú, chăm chỉ, có ý thức học hỏi, ham tìm tòi và có tinh thần trách nhiệm để gìn giữ các bản sắc dân tộc.

Ca học 21: Tàng khửn Cao Bằng (Đường lên Cao Bằng).

 - Kiến thức: Nắm được các từ vựng có trong chủ đề “Đường lên Cao Bằng”, hiểu được ngữ pháp và có thể đọc đúng các từ trong chủ đề.

 - Kỹ năng: Chọn lọc từ ngữ đúng với chủ đề “Đường lên Cao Bằng”, đọc và phát âm chuẩn tiếng Tày rõ ràng, rành mạch.

 - Năng lực: Cần có sự say mê, hứng thú, chăm chỉ, có ý thức học hỏi, ham tìm tòi và có tinh thần trách nhiệm để gìn giữ các bản sắc dân tộc.

Ca học 22: Boong hây dương ATK (Chúng ta thăm ATK Định Hóa).

 - Kiến thức: Biết đọc, hiểu các từ vựng trong chủ đề “Chúng ta thăm ATK Định Hóa” để phát âm chuẩn và đúng với tiếng Tày.

 - Kỹ năng: Chọn lọc từ ngữ đúng với chủ đề “Chúng ta thăm ATK Định Hóa”, đọc và phát âm chuẩn tiếng Tày rõ ràng, rành mạch.

 - Năng lực: Cần có sự say mê, hứng thú, chăm chỉ, có ý thức học hỏi, ham tìm tòi và có tinh thần trách nhiệm để gìn giữ các bản sắc dân tộc.

Ca học 23: Thần sa – di tích cần tơi pưa. (thần sa - di tích người ngày xưa)       

- Kiến thức: Biết đọc, hiểu các từ vựng trong chủ đề để phát âm chuẩn và đúng với tiếng Tày.

 - Kỹ năng: Chọn lọc từ ngữ đúng với chủ đề, đọc và phát âm chuẩn tiếng Tày rõ ràng, rành mạch.

- Năng lực: Cần có sự say mê, hứng thú, chăm chỉ, có ý thức học hỏi, ham tìm tòi và có tinh thần trách nhiệm để gìn giữ các bản sắc dân tộc.

Ca học 24: Truyện nôm Tày.

- Kiến thức: Biết đọc, hiểu các từ vựng trong chủ đề đang học để phát âm chuẩn và đúng với tiếng Tày.

- Kỹ năng: Chọn lọc từ ngữ đúng với chủ đề đang học, đọc và phát âm chuẩn tiếng Tày rõ ràng, rành mạch.

- Năng lực: Cần có sự say mê, hứng thú, chăm chỉ, có ý thức học hỏi, ham tìm tòi và có tinh thần trách nhiệm để gìn giữ các bản sắc dân tộc.

Ca học 25: Đọc thêm.

- Kiến thức: Biết được thêm các nhân vật lịch sử là người dân tộc Tày.

- Kỹ năng: Tìm hiểu về lai lịch, xuất thân của các nhân vật đó chọn lọc từ ngữ đúng với các chủ đề, đọc và phát âm chuẩn tiếng Tày rõ ràng, rành mạch.

-  Năng lực: Phát huy tinh thần yêu nước, yêu dân tộc và có trách nhiệm gìn giữ các bản sắc dân tộc mà ông cha ta để lại.

Ca học 26: Tóm tắt một số hiện tượng ngôn ngữ.

- Kiến thức: Có thêm kiến thức về âm và thanh tiếng Tày khác với tiếng Việt. Biết về sự cấu tạo, kết hợp từ và các kết cấu câu thường gặp.

- Kỹ năng: Nhận biết được các âm và thanh tiếng Tày khác với tiếng Việt. Nhận biết về cấu tạo từ và cách sử dụng kết hợp các các từ.

- Năng lực: Cần có sự say mê, hứng thú, chăm chỉ, có ý thức học hỏi, ham tìm tòi và có tinh thần trách nhiệm để gìn giữ các bản sắc dân tộc.

Ca học 27: Tổ chức giao lưu với người dân địa phương.

- Kiến thức: Biết trao đổi ngôn ngữ Tày với người dân, sử dụng đúng từ ngữ, âm, chữ, đọc, phát âm chuẩn tiếng Tày.

- Kỹ năng: Chọn lọc từ ngữ đúng với các chủ đề giao tiếp thường gặp, đọc và phát âm chuẩn tiếng Tày rõ ràng, rành mạch.

- Năng lực: Cần có sự say mê, hứng thú, chăm chỉ, có ý thức học hỏi, ham tìm tòi và có tinh thần trách nhiệm để gìn giữ các bản sắc dân tộc.

Ca học 28: Luyện tập kiến thức từ ca 19 - 27.

- Kiến thức: Biết cách đối thoại sử dụng đúng từ ngữ, âm, chữ, đọc, phát âm chuẩn tiếng Tày.

- Kỹ năng: Chọn lọc từ ngữ đúng với các chủ đề, đọc và phát âm chuẩn tiếng Tày rõ ràng, rành mạch.

- Năng lực: Phát huy tính kiên trì, tư duy nhạy bén, ham học hỏi, có tinh thần cầu tiến và biết phối hợp với mọi người xung quanh

Ca học 29: Ôn tập tất cả các kiến thức đã học.

- Kiến thức: Biết đọc, hiểu các từ vựng, ngữ pháp theo các chủ đề mà hàng ngày thường gặp để phát âm chuẩn và đúng với tiếng Tày.

- Kỹ năng: Chọn lọc từ ngữ đúng với các chủ đề giao tiếp thường gặp, đọc và phát âm chuẩn tiếng Tày rõ ràng, rành mạch.

- Năng lực: Cần có sự say mê, hứng thú, chăm chỉ, có ý thức học hỏi, ham tìm tòi và có tinh thần trách nhiệm để gìn giữ các bản sắc dân tộc.

Ca học 30: Xây dựng bài kiểm tra thu hoạch kết quả học tập cuối khóa học để cấp giấy chứng nhận hoàn thành khóa học.

- Thực hiện theo đúng quy chế đã được ban hành.

TIÊU CHUẨN NGƯỜI THỰC HIỆN GIẢNG DẠY:

- Thực hiện theo tiêu chuẩn giáo viên, người hướng dẫn cho chương trình tiếng Tày theo quy định hiện hành.

ĐÁNH GIÁ CHẤT LƯỢNG VÀ CẤP GIẤY CHỨNG NHẬN HOÀN THÀNH KHÓA HỌC:

- Thực hiện đánh giá theo tiêu chuẩn của khóa học đã được phê duyệt, cấp chứng nhận theo đúng tiến trình và năng lực thực sự của học viên.